سونوگرافی موسکولو اسکلتال
در مطب نشستهاید؛ بیماری با برجستگی یا تورم روی دست و پا یا جلوی گردن مراجعه می-کند؛ ورزشکاری با احتمال آسیب سیستم عصبی- عضلانی، بیمار چاقی با درد مفصل یا کف پا، کودکی با لنگش ناگهانی، صنعتکاری با احتمال باقیماندن جسم خارجی غیر اپاک در دست یا پا یا چشم، و یا فردی با درد طولانی مدت پس از تزریق آمپول نزد شما میآید. در این موارد یکی از اولین روشهای تصویربرداری که به کمک شما میآید، قطعاً سونوگرافی خواهد بود.
سونوگرافی از بهترین روشهای تصویربردادری سیستم عصبی- عضلانی است. ارزانی، Spatial Resolution بالا (حتی بیش از MRI)، در دسترس بودن، راحتی بیمار، غیر تهاجمی و بدون اشعه بودن آن، جزء امتیازات غیرقابل چشمپوشی میباشد. بررسی، تشخیص و پیگیری سونوگرافیک ضایعه، بر اساس دو پایه مهم مهارت اپراتور و کیفیت تجهیزات است. بررسی فوق نیاز به درک بالایی از آناتومی و یافتههای ظریف تصویری توسط اپراتور و کیفیت بالای تجهیزات سونوگرافی دارد. حداقل فرکانس مورد نیاز برای چنین بررسیهایی 7.5MHz بوده و در دستگاههای پیشرفته موجود تا 15MHz نیز میرسد (در محدوده تشخیصی و نه تحقیقاتی). در حالی که در محدوده فوق، بررسی عناصر نزدیک به پوست در حد چند میلیمتر نیاز به استفاده از Gel Pad دارد، اما با فرکانسهای بالاتر نیاز به آن تا حد زیادی مرتفع شده است. در بررسی بیماریهای روماتیسمی استفاده از داپلر و بررسی Semi quantitative جهت کنترل شدت پرخونی و پاسخ به درمان، کمککننده است. همچنین استفاده از ماده حاجب سونوگرافی در موارد فوق بسیار سودمند خواهد بود. نرمافزارهای جانبی جدید، مثل پانورامیک و 3D امکانات بهتری برای درک فضایی موقعیت ضایعه به ما داده است. در بررسی عضلات، سونوگرافی میتواند ضایعه تروماتیک از جمله پارگی ظریف الیاف، هماتوم و یا حتی Contusion را مشخص کند. پارگی ناقص یا کامل لیگامان و تاندون و تعیین محل دقیق آن، بررسی بورسها از نظر تجمع مایع یا التهاب جداری، از تواناییهای دیگر آن است. سونوگرافی امکان بررسی اعصاب در دسترس محل آسیب یا اثر فشاری روی آنها را نیز میتواند مشخص کند. همینطور ضایعات فضاگیر مثل شوآنوم. البته بررسی اعصاب به علت ظریف بودن، با پروب حداقل 12-15MHz امکانپذیر میباشد و بایستی محل احتمالی آسیب و نام عصب مورد تردید در درخواست سونوگرافی ذکر گردد.
امکان دیگری که سونوگرافی به ما میدهد بررسی تجمع پاتولوژیک مایعات، مثلاً در فضاهای مفصلی مانند سینوویت توکسیک یا هماتومهای بافت نرم و یا آبسه (فرضاً در محل تزریق) و یا یافتن مقادیر مختصر مایع در فضای پلورال که در CXR رویت نشده است، میباشد. بررسی سیستم عروقی از نظر تنگی، ترومبوز، الگوی عروقی تومورال، مثلاً در ندولهای تیروئیدی که در تشخیصهای افتراقی کمککننده است، از موارد دیگر استفاده سونوگرافی است.
در شکستگیهای ظریف یا بلند شدن پریوست، در صورتی که با رادیوگرافی شک به شکستگی وجود داشته باشد، بررسی با سونوگرافی میتواند کمککننده باشد (مثلاً در استخوانهای بینی). همینطور در مفاصل، بررسی دقیقتر غضروف از نظر ضخامت با سونوگرافی امکان-پذیر است.
استفاده دیگر سونوگرافی در یافتن جسم خارجی غیر حاجب در بافتهای سطحی است که گاهی اجسام خارجی تا 0.5mm نیز قابل رویت است.
مورد دیگر سونوگرافی گلوپ جهت بررسی شبکیه و ویتره میباشد (B-Scan)، که عنصر دینامیسم در مورد فوق بسیار مفید است.