تصویربرداری در رکتوراژی
از آنجایی که رکتوراژی یا خروج خون از رکتوم تابع علل متنوع است، روشهای گوناگونی از تصویربرداری را جهت تشخیص علت آن میطلبد. خروج خون در صورتی اتفاق میافتد که زمان کافی جهت اکسیداسیون هماتین و ایجاد ملنا وجود نداشته باشد. رکتوراژی عمدتًا ناشی از خونریزی دستگاه گوارش تحتانی (LGIB)، یعنی با منشأ پس از لیگامان تریتز است، اما میتواند منشأ آن از قسمت فوقانی دستگاه گوارش نیز باشد (UGIB ) که در صورتی اتفاق میافتد که میزان خونریزی زیاد بوده و گذر خون از مسیر CI سریع باشد، که البته در بحث امروز مورد بررسی قرار نمیگیرد.
روشهای تصویربرداری در خونریزی دستگاه گوارش
1. بررسی باریمی: روش مناسبی در موارد خونریزی حاد نیست چون مانع مطالعات تصویری دیگر و نیز اندوسکوپی میشود، اما در حالتهای خاصی مثلاً در دیورتیکولوز بدون خونریزی و یا واریس مری یا ضایعات التهابی یا عفونی روده یا پروکتیت به دنبال رادیوتراپی و یا اختلالات مادرزادی مثل هیرشپرونگ میتواند مورد استفاده قرارگیرد. همینطور در بررسی علل نئوپلاستیک دستگاه گوارش تصویر روشنی از حدود ضایعه میدهد.
2. سونوگرافی: بیشتر در کودکان کاربرد دارد، که مهمترین و بیشترین زمان استفاده از آن در انواژیناسیون بوده که با دیدن نمای Pseudo Kidney یا دونات، تشخیص قطعی میشود. البته اگر پرگازی شدید روده مانع رویت دقیق نشود. در غیر اینصورت با کنترل عدم وجود مایع آزاد در محوطه شکم و لگن میتوان از بررسی باریمی در تشخیص انواژیناسیون کمک گرفت و در صورت تـأیید با روشهای مختلف تنقیه باریم، یا هوا در مطالعه با X-Ray و فلوروسکوپی و یا تنقیه مایع در سونوگرافی با رعایت شرایط خاص، اقدام به جا انداختن آن نمود.
3. Multi Detector CT-Scan: در موارد خونریزی حاد روش مناسبی برای تشخیص علت و محل خونریزی است، البته خونریزیهای جزئی و متناوب با این روش قابل بررسی نمیباشد. با این وسیله میتوان با تزریق ماده حاجب و بدون بلع خوراکی کنتراست، محل Extravasation ماده حاجب به لومن GI و یا علل دیگر خونریزی مثل عوامل التهابی یا نئوپلاستیک دستگاه گوارش را بررسی نمود. روشهای بازسازی تصویر مثل Virtual Colonoscopy و یا Multi Detector CT Enteroclysis نیز در بررسی علت رکتوراژی بسیار کمک کننده میباشند. در روش Virtual Colonoscopy با اتساع کافی کولون بررسی با برشهای ظریف از روده انجام شده و بازسازی تصویر میتواند نمای اندوسکوپیک کولون را ایجاد نماید. همچنین در Multi Detector CT Enteroclysi پس از عبور Nasojejural Tube انفوزیون مایع به روده باریک صورت گرفته و با بازسازی نماهای متعدد از روده باریک- که نقص عمده روشهای مختلف تصویربرداری و اندوسکوپی است- به دست میدهد. در روش فوق محدودیت عبور اندوسکوپ از محلهای تنگی را نیز ندارد. البته در بازسازی تصویر وجود بقایای مدفوعی و مایع کولون میتواند اشکالات تصویری ایجاد نموده و درصد Accuracy آن را کاهش دهد.
4. بررسی با اسکن ایزوتوپ: دو روش عمده مورد استفاده، یکی استفاده از RBC نشاندار با TCپرتکنتات بوده که تا 24 ساعت میتواند از محلهای خونریزی مختصر و متناوب تا حد 0.1cc/Min را نشان دهد. اگر ماده فوق به صورت مستقیم و وریدی تزریق شود، با توجه به برداشت آن توسط مخاط معده، روش مناسبی برای بررسی وجود محل دیورتیکول مکل میباشد. روش دیگر استفاده از TC Sulfur Colloid میباشد که خونریزیهای حاد را نشان میدهد و حداکثر تا 45min قابل استفاده بوده، اما محل آناتومیک خونریزی را دقیقتر از روش اول به ما نشان میدهد.
5. آنژیوگرافی: پس از اسکن ایزوتوپ جهت بررسی دقیق محل خونریزی، و در بعضی موارد ماهیت ضایعه (مثل آنژیو دیسپلازی کولون که روش تشخیصی آن محسوب میشود.) و اقدامات درمانی مثل آمبولیزه کردن محل خونریزی روش بسیار سودمندی است. همچنین با کمک آنژیوگرافی میتوان با تزریق وازوپرسین با دوز مناسب و کنترل فلوروسکوپیک محل خونریزی، در بسیاری موارد آن را کنترل نمود و نیاز به آمبولیزاسیون را کاهش داد. البته آنژیوگرافی فقط هنگامی محل خونریزی را نشان میدهد که میزان آن حداقل 1-1.5cc/Min باشد. در این روش پس از تعیین رگ مورد بررسی (در اکثر موارد SMA ) کاتتریزاسیون شریان، از مسیر شریان فمورال انجام گرفته و با تزریق مرتب ماده حاجب محل خروج خون از لومن مورد بررسی قرار می-گیرد.